Chełmno powstało prawdopodobnie w XI w. jako gród obronny Piastów. Rozwinęło się na wzgórzu o kształcie hełmu, skąd jego nazwa. Dziedzictwo wielu wieków wypracowało dla niego liczne, różniące się między sobą zabytki, którymi dziś zachęca do odwiedzenia.
Pierwszym z nich jest renesansowy Ratusz umieszczony na płycie rynku. Pierwszy w Chełmnie budynek tego przeznaczenia postawiono w wieku XIII. Liczył jedno piętro i wieżę, był znacznie mniej okazały i elegancki niż obecny. Zbudowano go w stylu gotyckim. Jego następca powstały w latach 1567-1572 zyskał dodatkowe piętro i więcej miejsca, które zajęła sala sądowa, więzienie, waga miejska. Jego wieżę dobudowano później. Dziś można w nim odwiedzić Muzeum Ziemi Chełmińskiej i skorzystać z porad pracowników Informacji Turystycznej.
Mury Obronne Chełmna stanowią największą jego atrakcję turystyczną. Ostały się ich spore części. Mury zaczęto budować w XIII wieku, początkowo z drzewa, potem wzmacniano ich konstrukcję, domurowując. Zachowało się wiele bram i baszt, niektóre z nich są udostępnione zwiedzającym, np.: Brama Merseburska przy ulicy Dominikańskiej, Brama Panieńska przy ulicy 3 maja.
Najpopularniejszą i najatrakcyjniejszą bramą jest jednak Brama Grudziądzka tuż przy Plantach. Sama brama powstała w wieku XIII a w XVII nadbudowano nad nią kaplicę kultywującą Matkę Boską Chełmińską. Gdy już tutaj będziemy obowiązkową stanie się przechadzka po chełmińskim deptaku czyli ulicy Grudziądzkiej.
Tuż przy murach nieopodal ulic: Dworcowej, Studziennej, Kamionka gdzie kiedyś mieściły się rowy obronne, powstał w latach 30-tych XIX wieku park Nowe Planty, gdzie dziś można usiąść na Ławeczce Zakochanych i obejrzeć miasto z punktu widokowego.
Kościół farny inaczej mówiąc Kościół Wniebowzięcia NMP jest przykładem architektury gotyckiej, mówi się o nim jak o najpotężniejszej średniowiecznej świątyni tego terytorium. Łączy w sobie style gotycki, renesansowy, barokowy, rokokowy. Istnieje możliwość wejścia do wieży kościoła i przyjrzenia się miastu z panoramicznej perspektywy. Obiekt stoi przy ulicy Franciszkańskiej 8.
Na uwagę turystów zasługuje też Zamek Krzyżacki, w którym obecnie znajduje się zakon sióstr miłosierdzia, jednak budowla jest otwarta dla zwiedzających.
Kościół Świętego Ducha przy ulicy Toruńskiej, który też należał niegdyś do zgromadzenia sióstr miłosierdzia a pierwotnie był kościołem szpitalnym, powstał jak większość zabytków Chełmna w XIII wieku. W latach 30-tych XX-go wieku, odkryto w nim przypadkowo, polichromie w stylu gotyckim cieszące dzisiaj nasze oczy.
Natomiast kościół św. Jakuba został przeznaczony dla zakonu franciszkanów osiedlającego się w Chełmnie w 1258 roku. Niegdyś bogato wyposażony w ścienne malowidła,, ołtarz i ambonę stworzone w stylu neogotyckim, dziś wyzbył się swoich zasobów na rzecz innych kościołów miasta.
Pamiętajmy, że Chełmno uchodzi za miasto zakochanych. Być może pobyt w nim, w otoczeniu sakralnej sztuki sprzyja miłości i wznosi ponad codzienność tak jak samo zostało wzniesione na wzgórzu.
